Knez Aleksandar Nevski svakako je od najpopularnijih ruskih nacionalnih heroja iz srednjega vijeka. Njegov je lik često tijekom prošlosti korišten kao simbol ruskog otpora njemačkom ekspanzionizmu, posebice u Staljinovo vrijeme. Tako je u predvečerje Drugoga svjetskoga rata po Staljinovu nalogu, ruski redatelj Sergej Mihajlovič Eisenstein snimio svoju srednjovjekovnu ratnu dramu „Aleksandr Nevskii“ upravo prema vojnim kampanjama što ih je novgorodski knez Aleksandar Vsjevolodovič Nevski u periodu od 1240. do 1242. godine vodio protiv dansko-teutonskih kolonizatora istočnog Pribaltika. Iako je riječ o jednom od najznačajnijih ostvarenju ruske filmografije između dva rata, potrebno je naglasiti kako je riječ o izrazito politiziranom filmu sa brojnim alegorijama na politički odnos tadašnje nacističke njemačke i SSSR-a, te da je film izrazito antiklerikalan i antikatolički.
Štoviše, zanimljivo ja da se nakon potpisivanja pakta Molotov-Ribbentrop između nacističke njemačke i SSSR-a u kolovozu 1939. godine film prestao prikazivati, da bi se ponovno vratio u kina i srž sovjetske propagande nakon nacističkog napada na SSSR u lipnju 1941. godine. U svakom slučaju, u Eisensteinovu filmu posebno je naglašena veličanstvena konačna Aleksandrova pobjeda nad dansko-teutonskim snagama na zaleđenoj površini jezera Pejpus u rano proljeće 1242. godine. Stoga je u ovom tekstu dan prikaz te znamenite bitke kao i događaja kojoj su joj prethodili.
Do kasnoga 12. stoljeća istočni Pribaltik, od današnje sjeverne Poljske pa sve do Finske, bio je jedan od posljednjih velikih nepokrštenih dijelova ondašnje Europe. Tako su Litvanci, Latvijci i Estonci uglavnom još bili nekršteni, iako je potrebno naglasiti kako je pravoslavno kršćanstvo iz Rusije već do toga doba prodrlo u istočne, od obale udaljenije, krajeve naseljene Latvijcima i Estoncima. U svakom slučaju, istočni je Baltik u to doba bio to prostor prekriven gustim šumama istočno od kojih se nalazila močvarna regija s brojnim većim ili manjim jezerima koja su odvajala istočni Pribaltik od Rusije. Štoviše, mnoga od tih jezera zimi su se smrzavala, baš kao i samo jezero Pejpus na površini kojega se odigrala znamenita bitka između teutonsko- danskih vitezova i ruske aristokratsko-trgovačke republike Novgorod.
Novi broj VP magazina za vojnu povijest pronađite od 5. studenoga na svim kioscima za samo 19,99 kn!
